آبنما چیست؟
آب نماد حیات و زندگیست و صدای آب باعث شادی و نشاط هر آدمیست و حس زندگی دارد.
حوضچهها یا حوضهای کمعمق که اغلب در آنها فوارههای متعدد و چراغهای رنگین تعبیه میشود به آبنما معروف هستند. عمق حوض های آبنما تا ۶۰ سانتیمتر است و برحسب شکل و فرم طراحی شده، با مصالح ساختمانی مختلف ساخته میشوند. گاهی در کناره آنها از لکههای گلکاری یا جعبههای گل استفاده میکنند.
امروزه برای تزئین خانه های مسکونی، هتل ها، سفره خانه ها، مکان های عمومی، پاساژ ها و … آبنما یکی از مهمترین المان هایی است که از آن استفاده می شود . کاربرد آبنما تنها به زیباسازی و جذابیت بخشیدن به محوطه خاتمه نمی یاید، بلکه آب نما ها تاثیر به خصوصی در خنکی هوای اطراف دارند.
سازهای که در محیط درونی یا بیرونی ساختمان، پارک، مکانهای تفریحی و … اجرا میشود آبنما آبنما گفته میشود. در آبنما برای آب نوعی حرکت پیش بینی میشود تا صدای ناشی از آب و حرکت زیبای آن حال و هوای فضا و محیط را تغییر دهد و فضایی آرام بخش و طبیعی ایجاد کند.
تاریخچه ی آبنما در ایران
نخستین مستنداتی که در مورد آبنماها وجود دارد، به 4000 سال پیش از میلاد مسیح باز میگردد. ریشه و اصل سنت آبنماهای غربی به یونان برمیگردد که هم شواهد باستان شناسی و هم کندهکاریهای موجود بر گلدانها، مدرکی بر این مدعا به شمار میروند.
در سالهای ابتدایی، آبنما به عنوان منبع آب استفاده میشد و کاربردی شهری داشت. اما به مرور، فرهنگهای دیگر علاوه بر جنبه کاربردی، از آبنماها به عنوان عنصری دکوراتیو استفاده کردند. در میان آبنماهای باستانی، آبنماهایی که در عصر رنسانس ساخته و استفاده شدهاند، بسیار معروف هستند که این محبوبیت و معروفیت با ساختار مدور و چند گوشه و طراحی تندیسی آنها ارتباط دارد.
آبنما یکی از اجزای معماری ایرانی به ویژه در طرح باغ ایرانی بوده است.
علاوه بر تأمین آب آشامیدنی ، از آبنماها برای تجلیل از سازندگان آنها (که اغلبا سازندگان آن پادشاهان آن شهر) استفاده می شد. آبنماهای رومی از جنس برنز یا سنگی برای گرامیداشت قهرمانان ساخته میشدند. پادشاه لوئیز چهاردهم فرانسه از آبنماهایی در باغ های شهر ورسای استفاده کرد تا قدرت خود را بر مردم نشان دهد.
در جهان اسلام و در قرن نهم اولین آبنما در ایران و آن هم در باغ فین کاشان به وجود آمد در این آبنما از متصل کردن 171 لوله به هم بوجود آمده که آب توسط نازل ها به بالا میجوشید که به آن حوض جوش نیز میگویند.
در اواخر قرن بیستم آبنماهای شهری پیشرفته تر شدند. با بکار بردن پمپ های مکانیکی به آبنماها اجازه می دادند که آب را تحت فشار قرار داده و آن را به هوا پرتاب کنند.اولین استفاده از پمپ های مکانیکی در دریاچه ژنو در سال 1951 که 140 متر آب به هوا شلیک میکرد. بزرگترین آبنما این چنینی در جهان ، آبنما پادشاه فهد در جده عربستان سعودی است که آب را 260 متر بالاتر از دریای سرخ پرتاب میکند.
آبنماهای زینتی نیز همواره به عنوان نقطه کانونی دکوراسیون خانه دولتمردان و کاخهای سلطنتی محسوب میشدند که نمایشی زیبا و چشمگیر از جریان آب را به وجود میآوردند. البته، طراحی و ساخت این آبنماهای خانگی به مهارت های مهندسی خاص نیاز داشت. آبنماها با گذشت زمان به دکوراسیون خانههای عادی نیز راه پیدا کرد و دیگر منحصر به خانه و بناهای خاص و افراد خاص نمیشد. در حقیقت، وجود آبنما در دکوراسیون داخلی خانه اتصالی بین طبیعت خارج از خانه با دکوراسیون داخلی خانه به شمار میرفت.
مزایای استفاده از آبنما
- آب نما می تواند یادآور یک چشمه، صخره و آب باشد. بنابراین علاوه بر اینکه ظاهر زیبا و دلنشینی به منزل می بخشد، باعث حس تداعی طبیعت در دکوراسیون منزل خواهد شد.
- از سال های گذشته تا کنون از آب نما برای خنک سازی محیط استفاده می شده است. اکنون نیز این دلیل در محوطه های بیرونی مهم ترین دلیل برای بهره مندی از آب نما می باشد.
- استراحت کردن در چنین محیطی با احساس رضایت و آرامش همراه خواهد بود. با ایجاد فواره می توان قطرات آب را در فضا معلق ساخت و باعث خنک سازی محیط شد.
- در محیط های شلوغ و پر جمعیت برای مقابله با گرما از آبنما ها استفاده می کنند. در محیط منزل نیز به شکل طبیعی برای خنک کردن دمای محیط از این فواره های کوچک و بزرگ کمک گرفته می شود.
- جنبه دیگر این استفاده نیز مربوط به زیبایی محیط می باشد. برای برطرف کردن این نیاز در دکوراسیون از اشکال گوناگونی جهت طراحی آب نما استفاده می شود.
تاثیر آبنما و سازه های آبی بر فضا
کاهش درجه حرارت
آبنما با کاهش دمای محیط به دلیل گرفتن دما از محیط و تبخیر شدن، فضایی دل انگیز و نشاط بخش ایجاد می کنند.
افزایش رطوبت
رطوبت نسبی محیط باعث باعث طراوت پوشش گیاهی محیط می شوند که این خود باعث زیباتر شدن محوطه می گردد.
انواع آبنما
آبنما به سه دسته کلی تقسیم بندی میشود:
- مدل
- سبک
- مواد ساخته شده
از نظر مدل:
1-آبنمای فواره ای
آبنمای فواره ای یکی از متداول ترین انواع آبنما می باشد که معولا در محیط های باز مانند پارک ها استفاده می شود.
-آبنمای آبشاری
این مدل آبنما برای استراحت و تماشای آب جاری لذت ببرید
آبنما های آبشار سه سطح متفاوت خواهد داشت. قسمت بالای آبنما عموماً جاهایی است که آب از آن سرازیر می شود. به گونه ای طراحی شده است که آب به طور پیوسته به پایین می رسد.
شما می توانید طرح های فواره ای آبشاری را پیدا کنید که دارای سه حوض است که هر سطح از سطح بالایی به تدریج بزرگتر می شود.
انواع دیگر فواره های آبشاری نیز وجود دارد.
بعضی از طرح ها ممکن است به شکل ستونی باشد و برخی دیگر ممکن است آب را در کوه یا تپه ای جاری کند. مهم این است که چه نوع آبنما آبشاری بیشترین جذابیت را برای شما به وجود می آورد .
3-آبنمای دیواری
یکی از ساده ترین انواع آبنما ها برای لذت بردن شما، آبنما دیواری است.نصب یک فواره دیواری بسیار ساده است و بسته به نوع آبنمایی که خریداری کرده اید ، در داخل خانه و در خارج از خانه می توانید از آن لذت ببرید. بسیاری از افراد از داشتن این وسایل در خانه های خود لذت می برند زیرا صدای آب جاری بسیار آرامش بخش است .البته این آبنما ها معمولاً در بیرون از مناطق باغ استفاده می شوند. مردم غالبا آبنما های دیواری را در کنار باغچه ها قرار می دهند. تنوع در فواره های دیواری زیاد است پس انتخاب های زیادی را برای هر سلیقه ای دارید.
4-آبنما بدون استخر
نوع جالب دیگری از آبنما به عنوان یک آبنما بی فواره یا آبنما ناپدید شده شناخته می شود.
آنچه در مورد این نوع آبنما ها بی نظیر است این است که برای کار به هیچ نوع حوضچه یا آب قابل مشاهده ای احتیاج ندارند.
در عوض ، منبع آب آنها را در زیر زمین قرار می گیرد. این می تواند یک ویژگی بسیار چشمگیر در باغ شما باشد و مطمئناً جذابیت قابل توجهی را به باغ یا ویلای شما خواهد افزود.
5-آبنما خانگی
بسیاری از افراد از داشتن ویژگی های آب روان در خانه های خود لذت می برند زیرا با صدای آن احساس آرامش می کنند.برخی افراد دوست دارند این آبنما ها را در خانه خود قرار دهند تا به آنها در تمرکز کمک کند.
6-آبنما در استخر
اگر در گرم ترین ماه سال هستید و می خواهید در استخر باغ یا ویلای خود شنا کنید و در آن مهمانی برگزار کنید ، ممکن است علاقه مند به خرید آبنما استخر باشید. با این نوع ازآبنما میتوانید تجربه شنای ویژه و جالب تری را در باغ یا ویلای خود تجربه کنید.
در داخل استخر شما نسبتاً راحت نصب می شوند و به استخر شما را برای بازی و تفریح جذاب می کنند.
برخی از آنها حتی با استفاده از جلوه های روشنایی LED قادر به ایجاد رنگ های مختلف در آب هستند.
7-آبنمای باغ
بسیاری از افراد معمولا آبنما هایی را در باغ های خود قرار می دهند. آنها می توانند از آبنماها یی های ساده و زیبا تا آثار هنری بسیار زینت بخش باشند.
بسیاری از مردم تصمیم می گیرند که این آبنماها را در مرکز باغ خود قرار دهند. شما اغلب می توانید یک آبنما بزرگ را در معرض نمایش بگذارید تا باعث جلب توجه بازدید کنندگان باغ شما شود.. از آبنما های باغ می توان به روش های دیگر نیز استفاده کرد.
گاهی اوقات خواهید دید که آبنما های باغ در نقاط استراتژیک در یک باغ قرار می گیرد. این می تواند به ارزش باغ شما بیفزاید. افرادی که دارای باغ های بزرگ هستند ، غالباً چندین آبنما در اطراف باغ خود قرار می دهند.
بر اساس سبک
1-آبنمای رو میزی
این آبنما را به دلیل اندازه ای که دارد می توانید آن را بر روی میز ناهار خوری یا در آشپزخانه خود قرار دهید تا در هنگام کار در خانه از صدای دلنشین آب لذت ببرید ،قیمت این مدل ها ارزان است و شامل یک پمپ کوچک است که با اتصال به برق خانگی به سرعت قابل راه اندازی است.
2- آبنما با نورپردازی
بسیاری از آبنما ها با چراغ هایی که در طراحی موجود است به فروش میرسند. این چراغ ها می توانند نورپردازی را آبنمای شما اضافه کنند . با اضافه کردن این قابلیت شما می توانید آب جاری را در رنگ های مختلف ببینید.
3-آبنمای کلاسیک
اگر دوست دارید پرندگان به حیاط شما بیایند ، نصب آبنمای کلاسیک واقعاً جذاب خواهد بود.این آبنما برای آب تنی پرندگان نصب می شوند، نصب و یا نگهداری آنها خیلی دشوار نیست ، بنابراین وقتی تصمیم به خرید یکی گرفتید ، تجربه خوبی خواهید داشت.
اغلب این آبنما ها از جنس کمپوزیت ساخته میشود که مزایای آنها پرتابل بودن ، سبک و مقاوم بودن در شرایط نامساعد محیطی است. راحت حمل و نصب میگردند و دارای تنوع زیادی در رنگ ، طرح و اندازه میباشد.
مواد ساخته شده
آبنمای فایبرگلاسی
کار با این مواد بسیار آسان است و شرکت ها می توانند فواره هایی ایجاد کنند که طرح های بی نظیری زیادی دارند. اگر می خواهید یک آبنمای زیبا با قیمت مناسب داشته باشید خرید یک آبنمای فایبرگلاسی گزینه خوبی است.
نکاتی مهم درخصوص آبنما:
در استفاده از آبنما ها برای مواجه نشدن با مشکل، باید به برخی نکات مهم توجه کنید:
- این سازه های جذاب نباید در زیر درخت ها ساخته شوند. در صورتی که از آنها در زیر درخت ها استفاده کنید، فضولات پرندگان، حشرات و دیگر ذرات کثیفی که از درخت می ریزند باعث آلوده شدن آب و همچنین گرفتگی فیلتر و گلوگاه پمپ ها می شود.
- این سازه ها را نباید در مسیری که باد تند وجود دارد قرار دارد. باد نظم و الگوی ریزش آب را در آن ها تغییر می دهد و با بیرون ریختن و پاشش آن باعث اتلاف آب و خیس شدن محوطه اطراف می شود.
- عمق سازه استفاده شده باید به گونه ای باشد که در مصرف آب صرفه جویی کرده و در مقابل خطرات احتمالی ناشی از شیطنت کودکان ایمن باشد.
- برای محافظت از حفره ها و گودال هایی که برای نصب این سازه ها استفاده می شوند باید از شبکه های آهنی مناسب استفاده کرد که مانع افتادن اجسام و آشغال می شود.
- به هنگام انتخاب مکان مناسب برای نصب آب نما، از دسترسی مکان مورد نظر به لوله کشی و سیم کشی اطمینان حاصل کنید.
- برخی از آبنما ها به خصوص آب نما های فلزی را لازم است در فصل های سرد خشک کرده و آب لوله های آن ها را خارج کنید.
- توجه داشته باشید که آب نماها را نباید در کنار شومینه و همچنین اتاق خواب ها قرار دهید، زیرا این کار می تواند بسیار خطرساز باشد.